Dossier
Waterkwaliteit
Schoon water is om vele redenen belangrijk: bijvoorbeeld voor volksgezondheid, landbouw, voedsel, biodiversiteit, toerisme en recreatie. Maar de waterkwaliteit staat onder druk, met name door intensivering van de landbouw, chemische verontreiniging, klimaatverandering en verstedelijking. Ondanks dat de waterkwaliteit in Nederland de laatste jaren is verbeterd, voldoet deze op veel plekken nog niet aan de doelen die gesteld zijn in de Europese Regelgeving via de Kaderrichtlijn Water (KRW).
Bekijk de 6 thema's
Chemische waterkwaliteit
De waterkwaliteit van natuurlijke systemen wordt onder andere beïnvloed door chemische stoffen die in het water terecht komen. Toxische stoffen, microplastics, medicijnresten en nutriënten (voedingsstoffen) vanuit huishoudens, industrie, of de landbouw verontreinigen het water. Dit kan, naast een achteruitgang van waterkwaliteit, schadelijke uitwerkingen hebben op planten, dieren en andere organismen.
WUR onderzoekt hoe chemische verontreiniging het water belast, welke gevolgen dit heeft en hoe de waterkwaliteit verbeterd kan worden. We kijken bijvoorbeeld hoe nutriënten vanuit de landbouw naar het oppervlaktewater afspoelen en welke effecten dit heeft op grondwater, gewassen en bodem. Daarnaast wordt er veel onderzoek gedaan naar de potentie van bufferzones om de stroom van afvalstoffen vanuit de landbouw naar het oppervlaktewater te beperken. Bufferzones liggen tussen landbouwgebied en het oppervlaktewater, en kunnen met behulp van fysische, chemische en biologische processen deze stoffen (deels) vastleggen of verwijderen. Aangezien de bijdrage van fysisch-chemische processen al redelijk bekend is, zet het huidig onderzoek vooral in het op in het kaart brengen van de effecten van ongewervelden in de bufferzones
Projecten rondom chemische waterkwaliteit
-
Potential risk of lead sinkers in the freshwater environment
- Lead sinkers enter the aquatic environment when they disconnect unintentionally or intentionally from fishing gear. As fishing is big in The Netherlands and lots of anglers frequent the same locations, densities of lead sinkers in the sediment can be high. Such concentration of lead could have potential detrimental effects on aquatic biota, such as invertebrates, fish or other wildlife. -
Harmonisatie van blootstellingsmethodieken in de centrale zone (gekoppeld aan lopend onderzoek)
- One of the basic principles of the Regulation 1107/2009 was increasing harmonisation of national risk assessment methodologies within the zone centre (letter to Dutch parliament 27 858, nr 310); this would lead to a more level playing field for the business world between the member states and to a more efficient risk assessment procedure. Since 2009 this harmonisation has not been successful with respect to the exposure of aquatic organisms and groundwater. According to industry the workload for the national exposure assessments in the zone centre has increased drastically over the past 10 years.
Lees meer in onze dossiers
-
Blauwalg
- Het vakantieplezier kan danig worden bedorven wanneer het water in een zwemplas verandert in een ongezonde, troebele algensoep. Voedselrijk water is 's zomers een ideale voedingsbodem voor giftige blauwalgen. Wageningen University & Research doet vanuit verschillende invalshoeken onderzoek naar blauwalg. -
PFAS: detection, solutions and safe alternatives
- In 2021, the RIVM found that PFAS are now found everywhere in the environment: in the soil, water, air, in plants, animals and humans. In 2022, exposure to PFAS through food and drinking water in the Netherlands exceeded the safe limits set by the European Food Safety Authority (EFSA). Long-term exposure to PFAS has been linked to hormonal imbalances, developmental problems in children, immune system problems, liver and kidney damage, raised cholesterol levels and cancer.
Publicaties over chemische waterkwaliteit
Experts in chemische waterkwaliteit
Water en landschap
Beken, rivieren en meren maken deel uit van een groter landschap en watersysteem. De kwaliteit van deze wateren is dan ook afhankelijk van hoe het landschap en het watersysteem functioneert en is ingericht. Alleen naar het water zelf kijken is niet genoeg.
Het landgebruik en de waterhuishouding in hoger gelegen gebieden bepaalt bijvoorbeeld de beschikbaarheid en samenstelling van het water in de lagergelegen beekdalen, en beïnvloedt zo de ecologische waterkwaliteit: de planten, zoogdieren, vissen en andere organismen. WUR gebruikt een integrale benadering waarin we onderzoeken hoe het hele landschap functioneert en welke (herstel)maatregelen effectief doorwerken op de waterkwaliteit.
Projecten
- Ecologische kwaliteit = meer dan goede waterkwaliteit (KIWK)
- Kennisoverzicht kleinschalige maatregelen in Brabantse beken
- Aangepast beheer en onderhoud en kleinschalige maatregelen in beken
- Ecosysteembenadering & voedselweb grote wateren
Lees meer in onze dossiers
-
Drought
- The Dutch climate is changing rapidly, and there is a real chance of increased droughts in the future. The summer of 2018 was one of the dryest in the decades, and 2019 was also far from wet. Wageningen University & Research studied the effect this drought has on agriculture, nature and living circumstances. In this dossier, you will find news, background information and the results of research on drought. -
Flooding
- The amount of extreme rainfall and its severity is increasing in the Netherlands and Western Europe. What is the reason for this and what can we do to limit nuisance? In this dossier you can find news, backgrounds and results of research on flooding.
Publicaties over water en landschap
Lees meer
Bekijk het fragment uit Vroege Vogels
- Overijsselse Vecht vloog uit de bocht
Experts over water en landschap
Ecologie en biodiversiteit
Welke planten, dieren en andere organismen in een bepaald water voorkomen is mede afhankelijk van de waterkwaliteit en andersom. Door onder andere chemische verontreiniging, onvoldoende stroming in droge perioden en het ontbreken van habitat, staat de ecologische waterkwaliteit onder druk. Verbetering van de waterkwaliteit begint bij kennis van wat gewenste soorten nodig hebben en of hieraan wordt voldaan.
Zo moeten soorten bijvoorbeeld herstelde plekken kunnen bereiken en hier de juiste omstandigheden vinden. We onderzoeken welke maatregelen bijdragen aan het behoud van de soort op lange termijn en wat de effectiviteit van deze maatregelen is. Op tal van plekken kijken we naar de staat van de biodiversiteit en de effectiviteit van bestaande en nieuwe ecologische herstelmaatregelen. Op grond hiervan stellen we monitoringsadviezen op en ontwikkelen we nieuwe technieken voor monitoring en beoordeling.
Projecten rondom ecologie en biodiversiteit
Publicaties over ecologie en biodiversiteit
Experts op ecologie en biodiversiteit
Hydrologie en morfologie
Om de waterkwaliteit te verbeteren, spelen het gedrag van het water (hydrologie) en de vorm van de watergang (morfologie) een belangrijke rol. WUR onderzoekt hoeveel water er op een bepaalde plek stroomt, met welke snelheid, welke weg het water aflegt en welke stoffen er onderweg in terechtkomen.
Op basis van deze kennis kijken we hoe waterlichamen, zoals beken, sloten en rivieren, anders ingericht kunnen worden en wat de effecten zijn voor waterkwaliteit, maar ook waterveiligheid en -zekerheid. We werken bijvoorbeeld aan beekherstel, waarbij we beken weer laten meanderen. Hierdoor neemt de biodiversiteit en ecologische waterkwaliteit toe. Bovendien legt zo'n beek door de vele bochten een langere weg af waardoor het bij droogte meer water vasthoudt en bij stortbuien het water geleidelijk afvoert.
Projecten rondom hydrologie en morfologie
Lees meer in onze dossiers
-
Drought
- The Dutch climate is changing rapidly, and there is a real chance of increased droughts in the future. The summer of 2018 was one of the dryest in the decades, and 2019 was also far from wet. Wageningen University & Research studied the effect this drought has on agriculture, nature and living circumstances. In this dossier, you will find news, background information and the results of research on drought. -
Flooding
- The amount of extreme rainfall and its severity is increasing in the Netherlands and Western Europe. What is the reason for this and what can we do to limit nuisance? In this dossier you can find news, backgrounds and results of research on flooding.
Publicaties over hydrologie en morfologie
Experts op hydrologie en morfologie
Grote wateren
In Nederland hebben we grote wateren, zoals de Waddenzee, het IJsselmeer en het rivierengebied. Dit zijn watersystemen die belangrijk zijn voor vele aquatische organismen, en soorten planten en dieren die daarvan afhankelijk zijn. WUR onderzoekt hoe deze watersystemen zodanig ingericht kunnen worden dat ze ecologisch goed functioneren: is er bijvoorbeeld voldoende, maar ook het juiste voedsel beschikbaar?
Door bijvoorbeeld onderzoek te doen naar onderwaterleven bij de Marker Wadden kunnen we vaststellen hoe het met de ecologische waterkwaliteit gesteld is. We maken gebruik van natuurlijke oplossingen en zoeken een middenweg tussen de verschillende gebruiksfuncties, zoals ecologie, recreatie, economie, landbouw en visserij.
Projecten rondom grote wateren
-
Gebiedsspecifieke Ondersteuning Grote Wateren
- Het ministerie van LNV ondersteunt en begeleidt inrichtingsmaatregelen, duurzaam gebruik en waterbeheer om de grote wateren natuurlijker, klimaatrobuuster en toekomstbestendiger te maken. Wageningen Research biedt expertise en kennis aan in ieder van de vier deelgebieden van de grote wateren om beleidsprocessen adaptief te begeleiden. -
Afwegingskader Natuuropgaven
- De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) is gericht op de realisering van de resterende ecologische opgave die niet gedekt wordt door Natura2000-beheersplannen en/of KRW-maatregelen en vanuit de ambitie om meer natuurlijke dynamiek te realiseren in de Rijkswateren. Ten bate van het Natuurwinstplan (in voorbereiding voor de PAGW) is in 2020 een verkennende analyse uitgevoerd welke indicatieve resterende opgave (HR/VR) en onbenutte ecologische potenties elk groot water biedt voor en na uitvoering van de PAGW (zichtjaar 2050).
Het Natuurwinstplan moet daarbij ook rekening houden met autonome ontwikkelingen zoals klimaatverandering en natuurlijke trends in het voorkomen van habitattypen en soorten. -
Ecosysteembenadering & voedselweb grote wateren
- Dit project beoogt bij te dragen aan methodeontwikkeling om het effect van inrichting, beheer en gebruik op het voedselweb en de ecologische draagkracht van alle grote wateren tezamen beter te kunnen afwegen t.b.v. de besluitvorming in water- en natuurbeleid. Vernieuwend hierbij is dat we kennis over ecologische systeemanalyse toepasbaar maken op verschillende schaalniveaus: van ruimtelijke maatregelen en handelingsperspectieven op landschapsniveau tot effecten op lokale habitats en omliggend ruimte gebruik.
- Unfortunately, your cookie settings do not allow videos to be displayed. - check your settings
Publicaties over grote wateren
Experts op grote wateren
Innovatieve monitoring
In het waterbeheer wordt monitoring vooral ingezet om de status van de waterkwaliteit te bepalen. Om waterkwaliteit te verbeteren, is het belangrijk een diagnose van de knelpunten te stellen en te kunnen beoordelen of de genomen maatregelen het gewenste effect hebben. Met de huidige monitoringsmethoden is het echter maar (beperkt) mogelijk om te achterhalen waarom de toestand is zoals die is.
WUR onderzoekt hoe innovatieve monitoringstechnieken, zoals DNA metabarcoding, sensoren en dataloggers, kunnen worden ingezet om metingen op te schalen in ruimte en tijd en ze een completer beeld te verkrijgen van de situatie. Vervolgens worden ook tools ontwikkeld om verzamelde data geautomatiseerd te analyseren en een diagnostisch oordeel te geven van de waterkwaliteit. Deze informatie kan worden aangewend om passende maatregelen te treffen die de waterkwaliteit verbeteren.
Projecten
- BO 43 - Leren van uitgevoerde projecten
- BO 60 - LWV21042 Slim monitoren van waterkwaliteit in ruimte en tijd
- EBEO 2.0: naar een diagnostische beoordeling van de ecologische waterkwaliteit
Publicaties
Tool
Expert op innovatieve monitoring
Video's
- Unfortunately, your cookie settings do not allow videos to be displayed. - check your settings
- Unfortunately, your cookie settings do not allow videos to be displayed. - check your settings